Page 77 - Cooperatief Wonen in Vlaanderen

geweerd uit het bestuur, andere keren wordt er bewust naar een samenwerking en participatie gezocht of is het een voorwaarde die de gemeente stelt bij het akkoord voor een gunstige lening of een erfpacht. Ten vijfde kunnen sociale woningen anoniem worden ingebed in een wooncoöperatie. Door de mobiliteit van de bewoners en de onbestaande of minimale uiterlijke verschillen van een sociale woning, wordt op die manier het stigma voor sociale huurders geminimaliseerd. VME ... Uit de enquête van Brusselmans et. al. (2019) blijkt dat de ‘klassieke’ VME, of de vereniging van mede-eigendom, voor vele collectieve woonprojecten de structuur vormt waarmee zij hun woonproject beheren. Een VME komt vaak voort uit een vzw waarin burgers worden verenigd die vervolgens evolueren naar een Maatschap voor de bouw van het woonproject om vervolgens het beheer van het woonproject te beheren als VME. ... versus coöperatief wonen Een eerste belangrijk verschil met de wooncoöperatie is dat het in de VME gaat over eigenaarschap verbonden aan een woning, terwijl de vennoot van een coöperatie aandeelhouder is van het volledige woonproject en een woonrecht daarbinnen. Dit maakt dat, niettegenstaande sommige ruimten gedeeld zijn, het belang van de bewoner gericht blijft op de individuele woning. Dit heeft tot gevolg dat structurele of solidaire investeringen in gemeenschappelijke infrastructuur, zoals een dak, of dat compensaties voor medebewoners in financiële problemen niet worden gezien als een gedeelde verantwoordelijkheid en zo vaak uitblijven. Een tweede belangrijk verschil is dat bewoners van een VME hun eigendom nog steeds kunnen verkopen met een speculatieve meerwaarde. Dit heeft belangrijke gevolgen op de betaalbaarheid voor volgende generaties. Ten derde hebben huurders in de wooncoöperatie inspraak in het woonproject, waar dit enkel het geval is voor eigenaars bij een VME, huurders worden hier niet vertegenwoordigd. Ten vierde heeft elke vennoot, ongeacht zijn aandelen, één stem in de wooncoöperatie die de ICA-principes volgt, waar dit proportioneel is bij de VME. Dit heeft belangrijke gevolgen voor het democratische beslissingsproces tussen bewoners. Ten vijfde, in plaats van te wisselen van vzw naar Maatschap naar VME, vormt de coöperatie een structuur die zowel het verzamelen van burgers, het bouwen en het beheren van een woonproject kan dragen, wat de complexiteit van het oprichten van een woonproject overzichtelijk en eenduidig maakt. Ten zesde is het binnen een VME onmogelijk om een filosofie te beschermen, gezien een eigenaar zijn woning kan verhuren of verkopen aan eender wie hij of zij dat wenst. In de praktijk blijkt dat haar optimale werking moeilijk functioneert boven 30 wooneenheden. De wooncoöperatie bewijst haar behendigheid in het organiseren van een groot aantal bewoners en realiseert bovendien verschillende kwantitatieve en kwalitatieve schaalvoordelen voor al haar bewoners. Community Land Trust (CLT) ... Een Community Land Trust (CLT) wordt vaak opgezet om betaalbaar(der) wonen te realiseren. Een CLT volgt de principes van de commons en probeert mensen uit lagere inkomenscategorieën kwaliteitsvolle woningen te laten kopen of huren. CLT’s hebben drie specifieke kenmerken: ze splitsen de grond en de woning van elkaar, de grond staat onder democratisch beheer van de trust, de CLT dus en deze CLT probeert de woningen betaalbaar te houden op lange termijn11. We gaan kort in op deze drie kenmerken uit de definitie: 1. De gronden van de CLT worden in volle eigendom ingebracht in een trust - in België is dit vaak een stichting - en worden nooit verkocht, maar de stichting staat het gebruiksrecht ervan af via een zakelijk recht. Op die manier wordt het element waar het meeste op wordt gespeculeerd uit de markt gehaald. De CLT kan de woningen zelf of door een bouwheer laten realiseren. Deze woningen worden verkocht of verhuurd. 2. De trust wordt democratisch beheerd door drie groepen: haar gebruikers (bewoners, voorzieningen, ...), leden van de stichting (investeerders, middenveld, buren, ..., in ruil voor een eventuele kost voor lidmaatschap) en vertegenwoordigers van het algemeen belang zoals lokale overheden en relevante administraties. Geen enkele van hen heeft aan meerderheid. Zij kiezen samen het bestuur die samen met de staf het beleid bepaalt. In verschillende mate willen CLT’s ook bijdragen aan community building onder bewoners en naar de wijk toe. Er wordt dan ook verwacht dat bewoners deze rol opnemen. 3. Betaalbaarheid wordt gerealiseerd door de (waarde van de) grond uit de aankoopprijs te halen en door de huur of verkoopprijs van woningen te limiteren. Bij een eventuele meerwaarde die gerealiseerd wordt bij de volgende verkoop van een woning uit de CLT, vloeit een deel van de winst terug naar de CLT. ....versus coöperatief wonen Aan de ene kant zijn er diverse gelijkenissen tussen de wooncoöperatie en een CLT. Beide gaan creatief om met de baksteen in de maag. Betaalbaarheid op lange 2020 77