Page 28 - CeraScoop_2023_1_NL

28 CeraScoop – Voorjaar 2023 COÖPERATIEF ONDERNEMEN | Luc Sels “Coöperatief ondernemen als baken in moeilijke tijden” Eerste universitaire opleiding over coöperaties in Vlaanderen Cera, Boerenbond en KU Leuven richtten in 2016 het Kenniscentrum voor Coöperatief Ondernemen (KCO) op. Het doel? Onderzoek naar coöperatief ondernemen op de kaart zetten en het coöperatieve ondernemingsmodel opnemen in het onderwijsaanbod. Naast het vak ‘Sociaal en coöperatief ondernemen’ voor KU Leuven-studenten is er nu ook het postgraduaat in het coöperatief ondernemen. Luc Sels, rector van KU Leuven en hoofd van het Kenniscentrum, vertelt ons waarom dat zo belangrijk is. België telt duizenden coöperaties. Hoe komt het dat coöperatief ondernemen in de lift zit? Luc Sels: “Daar zijn meerdere redenen voor. Een eerste is de economische meerwaarde: een coöperatie groeit doorgaans niet snel, maar is veelal wel stabiel en minder onderhevig aan de grillen van bepaalde markten. Ten tweede: een coöperatie is waardegedreven. Coöperaties creëren waarde door behoeften te vervullen wanneer de markt niet voorziet in bepaalde diensten of wanneer de overheid faalt. Zo is het bijvoorbeeld niet verrassend dat energiecoöperaties opgang maken tijdens de energiecrisis.” “Ik zie verder dat coöperaties meer aandacht krijgen in de media en in het onderwijsaanbod. Daarnaast wint in onze maatschappij het idee aan belang om deel te kunnen uitma- ken van het bestuur van een organisatie. Burgers willen hun stem laten horen en mee zeggenschap hebben. Een coöpe- ratief model biedt daar veel mogelijkheden toe.” Waarom is coöperatief ondernemen belangrijk voor consumenten? Luc: “In een coöperatie is er democratische controle, econo- mische participatie en open lidmaatschap. Maar de belang- rijkste reden is de directe betrokkenheid van de leden. Bij een coöperatie gaat het erom het gemeenschappelijke doel zo goed mogelijk te realiseren, op maat van de leden en op de manier die ze willen. Als coöperant ben je niet alleen consument, maar heb je ook meer controle.” Waarom is coöperatief ondernemen belangrijk voor ondernemingen? Luc: “De wijsheid van de groep! De besluitvorming gaat soms trager in een grote groep, maar de rijkdom aan info en de gedra- genheid van beslissingen maken dat ruimschoots goed.“ Verhoogt coöperatief ondernemen de kansen op succes? Luc: “Dat hangt ervan af hoe je succes definieert. In termen van snelheid van groei is een coöperatie de minder succes- volle organisatievorm. Maar een bedrijfstak die gedomineerd wordt door enkele spelers met veel marge, is niet altijd wenselijk. We zien de economie intuïtief graag draaien met meerdere kleinere spelers die doel- en behoeftegericht zijn en dicht bij hun medewerkers staan.” “De overlevingskansen van een coöperatie na 10 tot 15 jaar liggen trouwens hoger dan die van andere ondernemings- vormen: 75% ten opzichte van 68%.” Is het daarom dat Cera partner werd van het KCO? Luc: “Niet alleen is Cera zelf een coöperatieve onderneming, maar een van haar ambities is om 'sterke en breed gedragen coöperaties' te realiseren. Cera wil daarom onderzoeken hoe dit model kan bijdragen tot bepaalde maatschappelijke uitdagingen. Cera geeft in België ook al heel lang informa- tie, vorming (Cera Coop Academy), advies en coaching aan andere coöperaties, bestuurders van coöperaties en mensen die willen starten met een coöperatie. En via BRS ook aan coöperatieve MFI’s. De hele realisatie van die ambitie heeft natuurlijk nood aan wetenschappelijk onderzoek en acade- misch onderwijs.” Wat zijn de ambities van het partnerschap voor de toekomst? Luc: “Onze ambitie met het KCO is om een kennishub te worden. We willen onze kennis omvormen in advies aan co- operaties samen met Cera. Bijvoorbeeld: hoe ga je om met besluitvorming in een coöperatie? Wat zijn hybride vormen van financiering? Hoe pak je groei aan?” Was er vraag naar een postgraduaat coöperatief ondernemen? Luc: “Absoluut. Uit onze voorafgaande marktstudie bleek dat er voldoende interesse was, en dat zien we ook aan het aantal deelnemers. We zitten nu aan 30 deelnemers, wat zowat de limiet is voor een postgraduaat. We zijn dus heel tevreden.”